Urodził się 9 grudnia w Strzemieszycach Wielkich (pow. będziński). Jego ojciec Antoni był kolejarzem. Matka, Maria z Pianków, zajmowała się domem. W latach 1923-1929 Stanisłąw Sokół uczęszczał do gimnazjum w Olkuszu, gdzie też składał egzamin dojrzałości. Medycynę studiował na Wydziale Lekarskim UJ. W 1935 roku otrzymał dyplom lekarski. Staż podyplomowy odbywał na oddziale chirurgicznym Szpitala Św. Łazarza pod kierunkiem Jana Glatzla. W 1938  roku pracował na oddziale chirurgicznym szpitala Ubezpieczalni Społecznej w Sosnowcu. W tym samym roku otrzymał na podstawie dysertacji Dzienniki polskie z punktu widzenia higieny wzroku tytuł doktorski. Wziął udział w kampanii wrześniowej jako lekarz w jednostce artylerii. Podczas okupacji pracował w szpitalu  Sosnowcu, później w Ubezpieczalni Społecznej we wsi Łosień w pow. będzińskim. W 1945 roku był dyrektorem szpitala w Piekarach Śląskich. Zmobilizowany, do końca 1947 roku odbywał służbę wojskową w różnych szpitalach. Po zdemobilizowaniu podjął pracę w Klinice Chirurgii Dziecięcej Akademii Medycznej w Gdańsku. W 1949 uzyskał etat asystencki w II Klinice Chirurgicznej. W 1955 roku otrzymał stopień docenta. W 1967 roku został profesorem nadzwyczajnym. W latach 1962-1964 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Lekarskiego gdańskiej AM. W latach 1958-1967 w ramach godzin zleconych dla II roku studentów medycyny wykładał historię medycyny. Zmarł nagle 10 maja 1968 roku.

Stanisław Sokół pracował nad wieloma problemami z zakresu chirurgii, którą uprawiał w ścisłej łączności z naukami podstawowymi. Był jednym z pierwszych w Polsce, który wprowadził badania histochemiczne dla celów klinicznych. Współpracując w tworzonym przez siebie zespole dał pierwszy w Polsce tak dokładny opis neurowłókniaków trzustki. Dużo uwagi poświęcił również problematyce kardiochirurgicznej, w tym kardiochirurgii dziecięcej. Interesował się żywo historią medycyny, w szczególności dziejami chirurgii polskiej. Monograficzne opracowania Historia gdańskiego cechu chirurgów 1454-1820 (1957), Medycyna w Gdańsku w dobie Odrodzenia (1960) oraz Ludwik Rydygier 1850-1920 (1961) należą do kanonu polskiej historiografii medycyny. Zdołał wydać drukiem pracę Historia chirurgii w Polsce. Cz. I. Chirurgia okresu cechowego (1967), która miała stanowić swoisty wstęp dla pierwszego całościowego opracowania dziejów chirurgii polskiej. Był zapalonym i wytrawnym kolekcjonerem ekslibrisów.

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Stanisław Szpilczyński: Stanisław Sokół (1911-1968). Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1968, t. 13, nr 4, s. 811-814.

Stanisław Tadeusz Sroka: Sokół Stanisław (1911-1968). Polski Słownik Biograficzny 2000-2001, t. 40