Urodził się 16 sierpnia 1807 w Rudzie pod Wieluniem, jako syn Józefa Antoniego i Apolonii z Trzebińskich. Po początkowych naukach w domu, został zapisany w poczet uczniów gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, mieście do którego przeprowadziła się rodzina Gasiorowskich i z którym Ludwik związał się na całe życie. Po zdaniu matury nosił się z zamiarem rozpoczęcia studiów prawniczych. Ostatecznie jednak wybrał medycynę i w 1829 roku rozpoczął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu we Wrocławiu (Breslau). Na wieść o wybuchu powstania listopadowego, jak wielu innych młodych ludzi,  uznał za swój obowiązek wziąć w nim czynny udział. W trakcie powstania, wobec ogromu rannych oraz chorych i braku lekarzy, mimo braku formalnego wykształcenia, przyjął stanowisko podlekarza. Gdy wojna polsko-rosyjska zakończyła się klęską powstańców Gąsiorowski zdołał przez Poznań dostać się z powrotem do Wrocławia. Odtąd już bez żadnej przerwy kontynuował przerwane studia. W 1835 roku na podstawie dysertacji Brevis rei mecicae in Polonia delineatio, ab antiquissimis temporibus usque ad annum 1506 otrzymał stopień doktora. Wybór tematu historii medycyny polskiej jako podstawy rozważań naukowych jedynie potwierdzał przejawiane już wówczas zainteresowanie dziejami przedmiotu lekarskiego. Rok później Gąsiorowski zdał egzamin państwowy i  rozpoczął praktykę lekarską w Poznaniu. Specjalizował się w chorobach wewnętrznych i położnictwie, przyjmując niebawem posadę nauczyciela w szkole dla akuszerek. Na drugą połowę lat 1830 przypada także bliska znajomość z Karolem Marcinkowskim, z którym w ciągu kolejnych lat blisko współpracował na różnych polach działalności społecznej i filantropijnej. Szybko zyskiwał uznanie i sympatię wśród poznaniaków, którzy dobrze zapamiętali jego poświęcenie w trakcie walki z epidemią cholery. Szczególną troską darzył ludzi ubogich, stając się ich lekarzem i opiekunem. W 1842 roku doprowadził do powstania Towarzystwa dla Zakładania i Prowadzenia Ochronek dla Biednych Dzieci, którym przez kilka lat kierował. Czynnie działał na rzecz rozwoju kultury i nauki polskiej. Od 1844 roku wchodził w skład ścisłej dyrekcji Towarzystwa Pomocy Naukowej, które od 1861 przybierze nazwę Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego. W latach 1842-1854 zasiadał w radzie miejskiej. Był też od samego początku istnienia Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, powołanego do życia w 1857 roku, członkiem jego zarządu. Tworzył od podstaw jego Wydział Przyrodniczy i dbał o zasoby biblioteczne.

Gąsiorowski nigdy nie porzucił młodzieńczych ideałów walki zbrojnej o niepodległość ojczyzny. Był jednym z członków tajnego sprzysiężenia, które przygotowywało powstanie w 1846 roku. Spisek został wykryty przez władze pruskie a fala aresztowań zagarnęła także Ludwika Gąsiorowskiego, który w więzieniach spędził w sumie siedem miesięcy. Kiedy w 1848 roku Wiosna Ludów ogarnęła poznańskie, Ludwik Gąsiorowski służył jako lekarz w powstańczych oddziałach. Gdy wybuchło powstanie styczniowe Gąsiorowski był już poważnie chory. Gdyby nie to pewnie pospieszyłby do zbrojnych oddziałów. Zmarł 9 grudnia 1863 w Poznaniu. Jego ciało pochowano na dawnym cmentarzu Świętomarcińskim. Później prochy przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan.

Niewątpliwie za dzieło jego życia należy uznać Zbiór wiadomości do historii sztuki lekarskiej w Polsce. Czterotomowa publikacja, nad którą pracował przez blisko dwa dziesięciolecia, aż do 1855 roku była pionierską pracą na gruncie rodzimej historiografii medycznej. Sama idea jej napisania zrodziła się u Gąsiorowskiego jeszcze w trakcie studiów, a materiały rozpoczął zbierać niemal natychmiast po obronie doktoratu. Tom pierwszy Zbioru wiadomości składa się z dwu części. Pierwszą stanowi poszerzony tekst rozprawy doktorskiej, czyli dzieje rodzimej medycyny  do 1506 roku włącznie. Druga część obejmuje lata 1507-1622. Drugi tom obejmował lata 1623-1764, trzeci i czwarty 1765-1854 razem opisywały dzieje wówczas najnowsze. Nie dziwi zatem, że w 1850 roku Rada Wydziału Lekarskiego UJ, szukając właściwego kandydata na stanowisko profesora medycyny, jako pierwszego wskazała właśnie na Ludwika Gąsiorowskiego. Z przyczyn jak można przypuszczać bardziej politycznych niż merytorycznych władze austriackie nie chciały zaakceptować tej propozycji.

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Stanisław Kośmiński: Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, Warszawa 1888, s. 135-136.

Zdzisław Krawczuk: Ludwik Hiacynt. Gąsiorowski – lekarz, działacz patriotyczny i historyk medycyny, Medycyna Nowożytna 1997 t. 4, nr 1, s. 125-156.