Fryderyk Hechel (1795-1851)

Wilnianin z urodzenia, tam też uczęszczał do gimnazjum. Studia rozpoczął od filozofii, później zdecydował się na medycynę, której to naukę zwieńczył w 1818 roku doktoratem. Zaraz po studiach podjął pracę lekarza w klinice wileńskiej. Chcąc dopełnić swojego wykształcenia zdecydował się na studia uzupełniające w Wiedniu, potem wyjechał na Węgry. Odbył też szereg podróży po Włoszech, Francji i Niemczech, gdzie prócz medycyny pogłębiał swoją wiedzę z filozofii. Czytał dużo z różnych dziedzin. Można go śmiało określić mianem erudyty. Biegle władał łaciną, włoskim, francuskim, niemieckim oraz angielskim. W 1834 roku dowiedziawszy się o konkursie rozpisanym w krakowskiej uczelni zgłosił swoją kandydaturę. Konkurs wypadł dla Hechla pomyślnie. Ostateczne zatwierdzenie profesury, co wiązało się z przyznaniem odpowiedniego patentu, zostało przeprowadzone latem 1835 roku. Hechel został zapamiętany nie tylko jako sumienny wykładowca, lecz również wykładowca ciągle poszukujący najwłaściwszych form metodologicznych. Dlatego też w ciągu piętnastu lat pracy na krakowskiej uczelni zarówno sam układ wykładów, jak i ich treści podlegały licznym zmianom. Niewątpliwie należał do tych lekarzy, którzy w historii medycyny poszukiwali istotnego potwierdzenia dla przedmiotu wiedzy i sztuki lekarskiej. W 1848 roku wybrano Hechla dziekanem Wydziału Lekarskiego UJ. Niestety w tym samym roku profesor coraz wyraźniej zapadał na zdrowiu, o czym zaświadczał list skierowany do Komisarza Rządowego w maju 1848 roku, w którym Hechel prosił o udzielenie urlopu celem wyjazdu do wód. Leczenie przyniosło chwilową ulgę, lecz stan zdrowia ciągle się pogarszał. Latem 1850 roku ponownie był zmuszony prosić o urlop zdrowotny. Jednocześnie zrezygnował z ubiegania się o kolejną kadencję dziekańską. Z początkiem 1851 roku jest ponownie urlopowany. Obowiązki dydaktyczne przejął w zastępstwie Józef Oettinger. Hechel zmarł w trakcie kuracji w uzdrowisku w Graefenbergu dnia 7 maja 1851 roku. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

Hechel jeszcze w okresie wileńskim został członkiem Cesarskiego Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. W 1844 roku został wybrany posłem do Zgromadzenia Reprezentantów Wolnego Miasta Krakowa.

Spuścizna piśmiennicza Hechla nie jest duża. Historyczno-krytyczne badania początku i wzrostu medycyny sądowej (opublikowany na łamach Rocznika Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim 1839, t. 2) były pierwszą monografią poświęconą najmłodszej, jak stwierdzał Hechel, gałęzi sztuki i nauki lekarskiej. Całość wykładu była napisana przejrzystym językiem, zaś krytyczne ujęcie zagadnień historycznych, które zostało zaznaczone już w samym tytule, nie było wyłącznie figurą retoryczną. Nie rezygnując z „klasycznego” porządkowania zgromadzonego materiału i korzystając z już gotowych opracowań, przede wszystkim książek niemieckich autorów, za kluczowe uznał problemowe ujęcie zagadnienia początków i rozwoju medycyny sądowej, którą charakteryzował w kontekście nauk medycznych i prawnych. Dzieło krakowskiego badacza zostało dostrzeżone i wysoko ocenione przez jemu współczesnych. Z kolei O koniecznej potrzebie i użyteczności policyi lekarskiej (opublikowane na łamach Rocznika Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim 1842, t. 5) stanowiło próbę całościowego ujęcia przez Hechla przedmiotu policji lekarskiej. Autorowi zależało w pierwszym rzędzie by wykazać znaczenie tej dyscypliny dla nauk medycznych oraz jej istotnej roli w życiu społeczeństw i to zarówno w wymiarze praktycznym, jak i ideologicznym. Był to dobrze udokumentowany i uargumentowany apel do władz administracyjnych, co zbliża przedsięwzięcie Hechla do rozprawy Girtlera o potrzebie weterynarii z 1817 roku. Będąc zdecydowanym przeciwnikiem używania alkoholu opublikował rzecz O pijaństwie, o jego szkodliwych skutkach i o środkach zapobieżenia onemu (Kraków 1844), rozprawę o charakterze bardziej propagandowym, niż naukowym. W rękopisie zachowała się spisana po łacinie Historia Medicae, która była bądź faktycznym zapisem treści wykładowych lub też stanowiła podstawę dla przygotowywanego skryptu dla studentów. Bez względu jednak na pierwotny cel jaki przyświecał spisaniu tego manuskryptu jest on świadectwem stałego zainteresowania przedmiotem, który w żadnym przypadku nie był przez profesora traktowany marginalnie. Nie ukazały się drukiem również; Zasady medycyny sądowej, Policja lekarska oraz Medycyna sądowa. Swoją wartość zachowują również pisane od lat młodości pamiętniki.

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Ryszard W. Gryglewski: Historia medycyny jako przedmiot badań i nauczania w krakowskim środowisku uniwersyteckim w latach 1809-1914. Wydawnictwo UJ. Kraków 2015.

Ludmiła Krakowiecka: Hechel (Hechell) Fryderyk Bogumił. Polski Słownik Biograficzny 1960, t. 9, s. 325-326.

Fryderyk Kazimierz Skobel: Wiadomość o życiu Fryderyka Hechla. Roczniki Towarzystwa Naukowego Krakowskiego 1852, R. 22, s. 118-134.