Urodzony w Nowym Sączu jako syn Izaaka i Heleny. Nauki pobierał w gimnazjach św. Jacka i św. Anny w Krakowie. W 1888 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Zaraz potem złożył wpis na Wydział Lekarski UJ. W 1894 roku ukończył studia uzyskawszy doktorat wszech nauk medycznych. Następnie związał się przez pewien czas z Kliniką Położniczo-Ginekologiczną UJ kierowaną wówczas przez prof. Henryka Jordana. Potem odbył stosowne staże w Wiedniu i Monachium. Po powrocie do kraju podjął prace w klinice chirurgicznej u prof. Alfreda Obalińskiego, potem zaś w krakowskiej szkole akuszerek. W latach 1903-1943 pozostawał na stanowisku ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego Szpitala Izraelitów w Krakowie. Równocześnie starał się uzyskać możliwość prowadzenia wykładów i zajęć seminaryjnych ze studentami. Już w początkach 1904 roku Lachs wystąpił do Wydziału Lekarskiego UJ z prośbą o dopuszczenie go do habilitacji w zakresie historii medycyny. Miał być to warunek wstępny uzyskania tzw. prywatnej (zatem niepłatnej) docentury. Jako rozprawę habilitacyjną przedkładał publikację Ginekologię Galena (1903), która jednocześnie ukazała się w tłumaczeniu niemieckim. Sprawa do dnia dzisiejszego pozostaje nie wyjaśnioną. Przy dwóch pozytywnych recenzjach, w tym sławy ówczesnej historii medycyny, prof. Maxa Neuburgera, trzeci z recenzentów wstrzymał się od oceny. Rada Wydziału bezterminowo odroczyła postępowanie habilitacyjne. Lachs pracował również jako lekarz ubezpieczalni społecznej a także prowadził prywatną praktykę. Udało mu się przetrwać czas okupacji w ukryciu. Po zakończeniu wojny związał się z Wydziałem Farmacji UJ, gdzie zaczął wykładać historię tej nauki lekarskiej. W 1947 roku habilitował się z historii medycyny i farmacji na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1950 roku został profesorem tytularnym AM w Krakowie. Po zawieszeniu zajęć z historii medycyny wykładał propedeutykę lekarską. Zmarł w Krakowie w styczniu 1954 roku.

Lachs był jednym lepiej rozpoznawalnych polskich historyków medycyny w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku za granicą, co zawdzięczał w dużej mierze szeregiem publikacji w języku niemieckim i na łamach zagranicznej prasy fachowej. Był stałym współpracownikiem redakcji renomowanych czasopism; „Mitteilungen zur Geschichte der Medizin und Naturwissenschaften”, „Zeitschrift für die gesammte Medizin” oraz „Archiv für Geschichte der Medizin”. Specjalizował się w krytycznych tłumaczeniach z łaciny i greki tekstów starożytnych lekarzy pod kątem ich poglądów na choroby kobiece, problemy związane z ciążą, porodem i połogiem, zyskując sobie uznanie i szereg przychylnych recenzji (Ginekologia u Celsusa, „Medycyna” 1901/Die Gynaekologie des Celsus. Berlin 1902 oraz Ginekologia u Areteusa. „Przegląd Lekarski” 1904/ Gynaekologisches von Aretaios. Lipsk 1904). Sięgał także do rodzimych archiwów, starając się wyświetlić szereg niedostrzeżonych wcześniej problemów lub proponując nowe ich rozwiązanie (m. in. Kronika lekarzy krakowskich do końca XVI w. Kraków 1909, Krakowskie księgozbiory lekarskie z XVI wieku. Kraków 1913, Dawne łaziebnictwo krakowskie. Kraków 1919, Kronika lekarzy krakowskich XVII wieku. Poznań 1929, Dawne aptekarstwo krakowskie. Kraków 1933).

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Isidor Fisher: Biographisches Lexikon der hervorragenden Ärzte der letzten fünfzig Jahre. Berlin-Wien 1933, t. 2, s. 847.

Jerzy Lisiewicz: Lachs (Lax, Laks) Jan (Jonas, Jonasz). Polski Słownik Biograficzny 1971, t. 16, s. 26.

Stanisław Zwolski: Jan Lachs jako historyk medycyny. Przegląd Lekarski 1991, t. 48, nr 2, s. 260.

Stanisław Zwolski: Lachs Jan. Słownik biograficzny polskich nauk medycznych w XX wieku. Warszawa 1991, t. 1, s. 71-73.