Na świat przyszedł w Tarnowie jako syn kupca Izraela i Karoliny. Po śmierci ojca przeprowadził się wraz z matką do Krakowa. Niestety matka wkrótce zmarła. Liczący sobie ledwie 5 lat Józef znalazł się pod opieką wuja Jakuba Adlera. Po wstępnej nauce w domu, uczył się w gimnazjum, które ukończył w 1834 roku. Pociągała go wówczas filozofia, co zdecydowało o wyborze tego kierunku studiów. Ostatecznie ukończył tylko dwa lata nauki i zdecydował się przenieść się na Wydział Lekarski UJ. Medycynę ukończył w 1843 roku i na podstawie rozprawy o renesansowym lekarzu Józefie Strusiu uzyskał stopień doktorski. Warto w tym miejscu podkreślić, że była to jedna z pierwszych rozpraw doktorskich poświęconych historii medycyny. Od 1844 roku Oettinger związał się z krakowskim szpitalem Starozakonnych, pełniąc w nim kolejno funkcje asystenckie aż do stanowiska zastępcy ordynatora. W 1850 roku otrzymał stopień doktora chirurgii. W 1851 roku zastępczo prowadził wykłady podczas choroby Fryderyka Hechla. Mimo podjętych starań i poparcia Rady Wydziału nie uzyskał zgody Wiednia na objęcie planowanej katedry historii medycyny. W 1862 roku w zgodzie z decyzją Rady Wydziału UJ otrzymał zatwierdzenie habilitacji i stanowisko docenta historii medycyny. I ponownie nie zostało to zatwierdzone przez władze austriackie. Dopiero w sześć lat później uzyskał docenturę, lecz prywatną, czyli bez należnego uposażenia. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1873 roku. Rzeczywistej profesury nigdy nie otrzymał. Zmarł w Krakowie 2 października 1895 roku został pochowany na cmentarzu żydowskim.

Przez całe swoje dorosłe życie Oettinger brał czynny udział w życiu tak uczelni i krakowskiego środowiska lekarskiego, jak i działał na rzecz społeczeństwa miasta Krakowa. Został zapamiętany jako niestrudzony społecznik i gorący patriota. W 1848 roku wszedł w skład Komitetu Narodowego jako przedstawiciel gminy izraelickiej. Wspólnie z Abrahamem Gumplowiczem przynależał do klubu postępowej inteligencji żydowskiej. Opowiadał się z równością praw i obowiązków dla ludności polskiej i żydowskiej. Chciał znacznego rozszerzenia swobód na terenie Krakowa i Galicji, opowiadał się za monarchią konstytucyjną. Głoszone przezeń poglądy w poważnym stopniu zaważyły na późniejszej niechętnej wobec niego postawie Wiednia. W latach 1856-1863 był członkiem Wydziału Miejskiego i współuczestniczył w pracach nad statutem prawnym dla miasta Krakowa. W latach 1866-1890 był nieprzerwanie członkiem Rady Miejskiej Miasta Krakowa. W 1866 roku wszedł w skład specjalnej komisji przeciwcholerycznej. Miał duże zasługi w modernizacji i rozbudowie szpitala Starozakonnych jak również był reprezentantem gminy żydowskiej we władzach miejskich. W 1860 roku został członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Pełnił w nim funkcję sekretarza oddziału przyrodniczego. Kiedy powstała Akademia Umiejętności, Oettinger został jej członkiem nadzwyczajnym. Był jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, będąc jego pierwszym wiceprezesem, później zaś obejmując prezesurę.

Dorobek pisarki Oettingera to około 50 prac i doniesień drukowanych oraz bogata spuścizna rękopiśmienna. Większość tekstów poświęcona była historii medycyny, biografistyce i terminologii lekarskiej. Odnajdujemy też teksty poświęcone kazuistyce klinicznej i epidemiologii. Na łamach „Przeglądu Lekarskiego” można odnaleźć szereg krótkich doniesień i sprawozdań, które wyszły spod jego ręki. Za najważniejsze należy uznać Umiejętność lekarska wobec szkół, a w szczególności wobec urojonej szkoły dawnej i nowej (Kraków 1863), O przesądach lekarskich w różnych wiekach (Kraków 1867), Rzut oka na najcelniejsze nabytki doświadczenia lekarskiego na tle dziejowym (Kraków 1870), Rys dawnych dziejów Wydziału Lekarskiego UJ Cz. 1 (Kraków 1878). Zachowany w rękopisie Rys historii medycyny powszechnej (lata 1870) stanowił niedokończony, jakkolwiek imponujący swoim rozmiarem i erudycją autora podręcznik historii medycyny powszechnej.

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Anna Bodzoń, Jerzy Lisiewicz: Oettinger Józef. Polski Słownik Biograficzny 1978, t. 23, s. 584-586.

Ryszard W. Gryglewski: Rys historii medycyny powszechnej. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 2011, t. 74, s. 18-28.