Przyszedł na świat jako syn urzędnika Karola Franciszka i Izydory z Tyszyńskich. Do gimnazjum uczęszczał w Rzeszowie, gdzie w 1914 roku zdał egzamin dojrzałości. Był członkiem Związku Strzeleckiego, a po wybuchu I wojny światowej znalazł się w szeregach I Brygady Legionów Polskich. W 1915 roku w wyniku choroby musiał poddać dłużej hospitalizacji i rekonwalescencji. Do Legionów już nie powrócił. Został wcielony do armii austriackiej i wziął udział w walkach na froncie. Wówczas też otrzymał awans na podoficera sanitarnego. W 1917 roku uzyskał patent oficerski. W 1918 roku uzyskał zgodę na podjęcie studiów na Wydziale Lekarskim UJ. Tu, w Krakowie zastał go koniec wojny. Nadal służył w wojsku, tyle że teraz już polskim. Wojna na kresach wschodnich zmusiła go do zawieszenia rozpoczętych studiów. Po zakończeniu wojny z bolszewicką Rosją, już w stopniu kapitana, powrócił na Wydział Lekarski UJ. Studia ukończył w 1925 roku i podjął pracę na stanowisku kierownika Biblioteki i Muzeum Historycznego w Wojskowym Instytucie Sanitarnym w Warszawie.  W niedalekiej przyszłości Instytut przemianowano na Oficerską Szkołę Sanitarną, później zaś na Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. W 1930 roku Konopka uzyskał stopień doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.  Wiosną 1939 roku otrzymał awans na podpułkownika. Po wybuchu wojny skierowany na front. We wrześniu 1939 Stanisław Konopka był wpierw komendantem szpitala polowego, potem szpitala wojskowego dla jeńców polskich w Jarosławiu. Po powrocie do Warszawy, by przez kilka lat zajmować się biblioteką Szpitala Ujazdowskiego. Jednocześnie wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej, później Armii Krajowej. W 1943 roku został aresztowany przez Gestapo, więziony na Pawiaku, później zesłano go do obozu koncentracyjnego. Zdołał przetrwać i powrócić do zniszczonego miasta. Tworzone przez niego przed wojną zbiory uległy niemal doszczętnemu zniszczeniu. Można powiedzieć, że trzeba było zaczynać pracę od początku.  W 1946 roku Stanisław Konopka został habilitowany w zakresie historii i filozofii medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W 1954 roku przyznano mu tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. Przez kilkanaście lat pełnił funkcję kierownika Zakładu Historii Medycyny Akademii Medycznej w Warszawie.

Stanisław Konopka był autorem ponad 400 opublikowanych prac. W polskiej historiografii medycyny miejsce szczególne zajmują opracowania bibliograficzne. Ta gigantyczna praca wykonywana latami owocowała publikacją  w kilkunastu tomach Polskiej Bibliografii Lekarskiej 1801-1900 oraz Polskiej Bibliografii Lekarskiej za lata 1945-1965 zawartej w sumie w kilkudziesięciu tomach. Nie doczekała się druku zgromadzona w rękopisach i licząca przeszło 170 000 pozycji bibliografia za lata 1901-1939. W okresie międzywojennym prowadził bibliografię polskich prac poświęconych gruźlicy, medycynie lotniczej oraz uzdrowiskom. Gromadził także noty bibliograficzne poświęcone osobie Józefa Piłsudskiego. Wielokrotnie, często krytycznie wypowiadał się o poziomie polskiego czasopiśmiennictwa lekarskiego, postulując rozwiązania zarówno co do profilu poszczególnych tytułów oraz ich zawartości merytorycznej. Jeszcze przed wybuchem wojny dążył do stworzenia głównej biblioteki lekarskiej, która w profesjonalny sposób gromadziłaby, zabezpieczała i opracowywała dorobek pisarski związany z medycyną. Zaawansowane przygotowania pogrzebał wybuch wojny. W okresie powojennym Konopka nie zrezygnował ze swoich planów doprowadzając do uzyskania formalnej zgody na jej powołanie do życia, to oficjalnie nastąpiło już w dniu 8 czerwca 1945 roku. Był to początek istnienia Głównej Biblioteki Lekarskiej, jednej z najbardziej znaczących i zasłużonych instytucji badawczych.

Prof. Konopka zmarł dnia 3 września 1982  roku w Warszawie. Wpierw pochowany na Cmentarzu w Wilanowie, później jego ciało złożono w grobie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Hanna Bojczuk: Stanisław Konopka (1896-1982), historyk medycyny, bibliotekarz i bibliograf, twórca polskiej bibliografii lekarskiej. Archiwum Historii Medycyny 1983, t. 46, z. 4, s. 439-451.

Halina Dusińska: Prof. dr. hab. Stanisław Konopka (1896-1982), Forum Bibliotek Medycznych 2011, R. 4, nr 2 (8), s. 522-550.

Wiesław Stembrowicz: Prof. dr med. Stanisław Konopka – wspomnienie (1896-1982). Archiwum Historii Medycyny 1983, t. 46, z. 4, s. 471-474.